Ufisadi umekuwa changamoto kubwa katika maendeleo ya nchi nyingi, na Kenya haiko nyuma katika vita dhidi ya uovu huu. Mamlaka ya Ushuru ya Kenya (KRA) imekuwa ikichukua hatua thabiti katika kupambana na ufisadi, na moja ya njia kuu ambazo imefanya hivyo ni kwa kushirikiana na taasisi mbalimbali za serikali na mashirika mengine yanayohusika katika mapambano dhidi ya ufisadi. Katika makala hii, tutachunguza jinsi ushirikiano huu umesaidia KRA katika kupambana na ufisadi na mafanikio yake.

Moja ya washirika muhimu wa KRA katika vita dhidi ya ufisadi ni Ofisi ya Mwanasheria Mkuu (Office of the Attorney General). KRA inashirikiana na Ofisi ya Mwanasheria Mkuu katika kutafsiri na kutekeleza sheria za kodi, na pia katika kuchukua hatua za kisheria dhidi ya wahalifu wa kodi. Ushirikiano huu umesaidia katika kuimarisha utoaji wa haki na kuwezesha hatua za kisheria kuchukuliwa dhidi ya watu au makampuni yanayohusika na ufisadi wa kodi.

Washirika wengine muhimu wa KRA katika kupambana na ufisadi ni Tume ya Polisi ya Kitaifa – Idara ya Upelelezi wa Jinai (National Police Service – Directorate of Criminal Investigation, DCI), na Ofisi ya Mkurugenzi wa Mashtaka ya Umma (Office of the Director of Public Prosecution, ODPP). KRA inashirikiana na DCI katika kufanya uchunguzi wa kina dhidi ya visa vya ufisadi wa kodi, na baadaye kufanya ushirikiano na ODPP katika kuchukua hatua za kisheria dhidi ya wahalifu. Kwa kufanya kazi kwa pamoja, taasisi hizi zinaweza kuhakikisha kuwa wahusika wa ufisadi wa kodi wanawajibishwa kikamilifu kulingana na sheria.

Taasisi nyingine muhimu ambazo KRA inashirikiana nazo katika kupambana na ufisadi ni Kituo cha Kutolea Ripoti za Fedha (Financial Reporting Centre, FRC), Taasisi ya Urejeshaji wa Mali ya Ufisadi (Asset Recovery Agency), na Tume ya Maadili na Kupambana na Ufisadi (Ethics and Anti-Corruption Commission, EACC). KRA inashirikiana na FRC katika kufuatilia shughuli za fedha zinazohusiana na ufisadi wa kodi, na pia kufanya ushirikiano na Asset Recovery Agency katika kurejesha mali zilizopatikana kwa njia haramu. Ushirikiano huu umewezesha KRA kufuatilia na kuchukua hatua dhidi ya mali za watu au makampuni yanayohusika na ufisadi wa kodi. Kwa upande wa EACC, ushirikiano huu umesaidia katika kufichua na kuchunguza visa vya ufisadi na ukwepaji kodi, na pia inatoa msaada wa kisheria katika kufanya mashtaka dhidi ya wahalifu.

Pamoja na taasisi hizo, KRA inashirikiana pia na Tume ya huduma ya  Mahakama nchini Kenya(JSC) kupitia Mahakama ili kuhakikisha kuwa washukiwa wa ufisadi wa kodi wanawajibishwa kwa mujibu wa sheria. Ushirikiano huu unahakikisha kuwa hatua za kisheria zinachukuliwa kwa wakati na kwamba haki inatendeka kwa wahusika wote.

Mafanikio ya ushirikiano huu wa KRA na taasisi mbalimbali katika kupambana na ufisadi yamejitokeza kupitia matokeo chanya ambayo yameonekana. Kwa mfano, katika kipindi cha miaka michache iliyopita, KRA imefanikiwa kufichua mifumo ya ufisadi wa kodi na kuchukua hatua za kisheria dhidi ya wahalifu. Aidha, kwa kushirikiana na taasisi nyingine, KRA imeweza kurejesha mali zilizopatikana kwa njia haramu na kufidia hasara za kodi kwa serikali.

Kwa kuhitimisha, ushirikiano wa KRA na taasisi mbalimbali katika kupambana na ufisadi umekuwa muhimu katika kuleta mabadiliko chanya katika sekta ya kodi nchini Kenya. Kwa kufanya kazi kwa pamoja, taasisi hizi zinaweza kuhakikisha kuwa wahusika wa ufisadi wa kodi wanawajibishwa kikamilifu na kuzuia matukio ya baadaye. Hata hivyo, ili kudumisha mafanikio haya, ni muhimu kwa KRA na taasisi zingine kudumisha ushirikiano wa karibu na kuzingatia mikakati endelevu ya kupambana na ufisadi wa kodi.

Na Nicholas Kimutai Kirui.