1. Mnamo tarehe 11 Desemba 2006 Keroche Industries Limited ambayo baadaye ilibadilisha jina lake kuwa Keroche Breweries Ltd iliwasilisha ombi la Mapitio ya Mahakama ikiwa ni Nairobi HC Miscellaneous Application No. 743 ya 2006: Republic- against-Kenya Revenue Authority na Nyingine Tano, Ex-Parte Keroche Industries. Kikomo.

2. Ombi lilipinga uamuzi wa Mamlaka ya Mapato ya Kenya kuainisha bidhaa za mvinyo zilizoimarishwa za Keroche chini ya Ushuru wa Misimbo ya Mfumo wa Uwiano (HS) kichwa 22.04 badala ya chini ya Ushuru wa Kanuni Viongozi 22.06 kuhusu Ushuru wa Bidhaa, Shirika na Kodi ya zuio ya Mapato na Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT) kuhusiana na shughuli za mauzo na biashara zinazojumuisha miaka ya mapato 2002 hadi 2006.

3. Uainishaji upya wa bidhaa za Keroche ulisababisha tathmini ya kodi kama ifuatavyo:-

a) Kwa Ushuru wa Mapato, Ushuru wa Bidhaa na Ushuru wa Zuio dhidi ya Keroche kwa jumla ya Shilingi 802,919,447.00

b) Kwa Kodi ya Ongezeko la Thamani, Riba na adhabu yake dhidi ya Keroche kwa jumla ya Kshs. 305,094,183.00.

4. Mnamo tarehe 6 Julai, 2007 Mahakama Kuu ilitoa uamuzi uliounga mkono Keroche na kutupilia mbali arifa za tathmini za KRA.

5. KRA ilisikitishwa na uamuzi wa Mahakama Kuu. KRA ilikata rufaa kwa Mahakama ya Rufaa kupitia Rufaa ya Nairobi Civil Rufaa Nambari 2 ya 2008: Mamlaka ya Mapato ya Kenya na Nyingine Tano dhidi ya Keroche Industries Limited.

6. Rufaa hiyo ilitokana na kwamba Mahakama ilishindwa:-

a) Kuzingatia kuwepo kwa utaratibu wa kukata rufaa ambapo uhalali wa kesi unaweza kupitishwa;

b) Itambue kuwa Mahakama haikuwa na mamlaka ya kushughulikia mabishano kabla ya kukamilika kwa utaratibu huo na UMMA ULIOTHIBITISHWA ISO 9001:2015.

c) Acha kuzama katika uhalali wa jambo wakati suala lililopo Mahakamani juu ya ukiukwaji wa taratibu.

7. Washa Mwezi wa 3 2017, Mahakama ya Rufaa ilitoa uamuzi wake kwa upande wa KRA na katika hukumu hiyo, Mahakama ya Rufaa ilitoa maagizo ya kutupilia mbali uamuzi wa Mahakama ya Juu wa tarehe. Julai 6 2007 na kuelekeza KRA kutoa notisi zinazofaa kuhusiana na tathmini ya ushuru inayoambatana na hati za kuunga mkono Keroche.

8. Kufuatia uamuzi wa Mahakama ya Rufaa tarehe 3 Februari 2017 KRA ilitoa Keroche na tathmini kama ifuatavyo;

a) Tathmini ya Ushuru wa Ushuru kwa kipindi cha 2002-2005 cha Shilingi 467,704,167.00;

b) Tathmini ya Kodi ya Ongezeko la Thamani kwa kipindi cha 2002-2005 cha Kshs 388,594,657.00; na

c) Tathmini ya Ushuru wa Shirika na zuio la Ushuru kwa kipindi cha 2002 hadi 2005 ya Kshs. 737,333,959.00. Jumla hii ilishushwa hadi kshs. 333, 818, 737.20 baada ya Mahakama ya Rufani ya Kodi kupata makosa kwa Mamlaka kwa kutozwa riba na adhabu wakati mgogoro ukiwa unaendelea mbele ya Mahakama ya Rufani na Mahakama Kuu.

9. Keroche hakukubaliana na tathmini zilizotolewa na KRA na akapinga vivyo hivyo tarehe 2 Julai 2017 kama inavyotolewa chini ya Sheria ya Taratibu za Ushuru.

10. KRA ilizingatia pingamizi la Keroche na kutoa maamuzi ya pingamizi kwa Keroche mnamo tarehe 3 Agosti 2017 kuthibitisha tathmini hiyo.

11. Keroche ilitumia haki yake kwa kuwasilisha Rufaa mbele ya Mahakama ya Rufaa ya Kodi kama ifuatavyo: 

a) Nairobi TAT No 137 ya 2017: Keroche Breweries Limited dhidi ya Kamishna wa Ushuru wa Ndani kuhusiana na ushuru wa bidhaa uliotathminiwa katika Kshs. 467,704,167.00; 

b) Nairobi TAT No 138 ya 2017: Keroche Breweries Limited dhidi ya Kamishna wa Ushuru wa Ndani kuhusiana na Kodi ya Ongezeko la Thamani iliyotathminiwa katika Kshs 388,594,657.00. 

c) Nairobi TAT nambari 139 ya 2017 : Keroche Breweries Limited dhidi ya Kamishna wa Ushuru wa Ndani kuhusiana na shirika ISO 9001:2015 Ushuru wa mapato ULIOTHIBITISHWA NA UMMA na kodi ya zuio ya Ksh 333, 818,737.20

Jumla ya Kshs. 1,190,117,561.00

12. Rufaa hizo zilisikilizwa na Mahakama ya Rufaa ya Ushuru na Mahakama ya Rufaa ya Ushuru ilitoa uamuzi wake tarehe 9 Machi 2020 na kukidhi matakwa ya ushuru ya KRA isipokuwa kipengele cha riba na adhabu iliyotozwa na KRA katika kipindi ambacho mzozo ulikuwa mbele ya Mahakama Kuu. Mahakama na Mahakama ya Rufaa kwa mtiririko huo.

13. Mahakama ya Rufaa ya Ushuru pia ilitoa hukumu kuhusiana na kundi jingine la Rufaa tatu, zilizowasilishwa mwaka wa 2015 na 2017 ambapo mzozo ulihusiana na utibiwaji sahihi wa kodi ya Vodka ya Mrufani ya Vienna Ice Brand kuanzia mwaka wa 2012. Ambayo jumla ya thamani yake ilikuwa Kshs. 7,926,718,424.00

14. Mahakama katika rufaa ya Vienna Ice Brand Vodka ilishikilia kuwa Keroche ilihusika katika kuchanganya pombe ambayo ni sawa na kutengeneza kwa maana ya Sheria ya Ushuru wa Bidhaa, 2015 na Sheria ya Forodha na Ushuru, SURA 472 (iliyofutwa) na kama vile Vienna Ice ilikuwa bidhaa tofauti ambayo Ushuru wa Bidhaa na VAT zililipwa.

15. Ushuru unaobishaniwa katika rufaa sita ni kama ifuatavyo:

a) Kama inavyohusiana na HS Code kwa mvinyo ulioimarishwa Kshs 1,190,117,561.00

b) Kuhusu Vienna Ice Vodka Kshs 7,926,718,424.00

Jumla ya ushuru unaodaiwa ni Shilingi 9,116,835,985.00.

16. Mahakama ya Rufaa ya Ushuru ikiwa imeidhinisha KRA katika madai yake ya ushuru kwa Keroche na tarehe 11 Machi 2020 ilianza kutekeleza hatua dhidi ya Keroche. Keroche tangu wakati huo alihamia Mahakama Kuu mnamo Machi 16, 2020 wakati Mahakama ilimpa Keroche ahueni dhidi ya hatua za utekelezaji za KRA kwa kumpa Keroche amri ya kusimamishwa kazi dhidi ya hatua za utekelezaji za KRA kwa sharti kwamba Keroche alipe KRA Kshs. 500,000,000 kwa ajili ya kodi inayodaiwa. 

Kamishna, Huduma za Kisheria na Uratibu wa Bodi – PM Matuku