Mamlaka ya Ushuru ya Kenya (KRA) iko mbioni kuzindua mpango wa kina wa upanuzi wa msingi wa ushuru unaolenga kutoa zaidi ya Sh60 bilioni katika mwaka huu wa kifedha.

Mpango huu unalenga kuajiri zaidi ya walipa kodi wapya 500,000 ambao wamekuwa nje ya mabano ya ushuru.

Akizungumza wakati wa uzinduzi wa Walipakodi 2018? Mwezi tarehe 1^st Oktoba, 2018 katika makao makuu ya KRA jijini Nairobi, Kamishna Jenerali wa KRA John Njiraini alisema kuwa mpango huo unalenga kubainisha Wakenya wanaojihusisha na biashara ya faida ambao wanapaswa kulipa ushuru lakini hawalipi.

Bw Njiraini alionyesha kuwa mkakati wa upanuzi wa msingi wa kodi unalenga kupata taarifa kwa madhumuni ya upanuzi wa msingi wa kodi kupitia ufikiaji wa hifadhidata muhimu katika sekta ya kibinafsi na ya umma.

? Bw Njiraini alisema.

Bw Njiraini aliendelea kusema kuwa baadhi ya hifadhidata ambazo KRA imelenga katika hatua za kwanza ni pamoja na zile za malipo ya pesa kwa njia ya simu na zile zinazodumishwa na mashirika ya udhibiti na kitaaluma.

?Pia tunatafuta takwimu kutoka kwa wahusika wakuu binafsi wakiwemo wakandarasi wakuu wa miundombinu ya umma na watoa huduma za ukarimu zikiwemo hospitali kuu,? alibainisha.

Katika azma ya kuimarisha utoaji wa huduma katika usimamizi wa ushuru, Kamishna Mkuu aliona kuwa KRA imekuwa ikitumia teknolojia ya kisasa katika miaka michache iliyopita. Baadhi ya teknolojia ambazo alisema zimebadilisha jinsi wakala wa kodi inavyofanya kazi ni pamoja na jukwaa maarufu la iTax, Suluhu ya Kusimamia Mahusiano ya Wateja (CRMS) na Mfumo wa Kufuatilia Mizigo ya Kikanda (RECTS) miongoni mwa zingine.

?Pia kupitia uwekezaji wa teknolojia tumejaribu kuwapa walipa kodi njia rahisi za kulipa kodi na kupata huduma za KRA. Mfumo wetu wa iTax ambao sasa uko katika 4 yake^th mwaka umeondoa vikwazo vikubwa ambavyo walipa kodi walikuwa wakivumilia walipokuwa wakitangamana na KRA,? Bw Njiraini alisema.

Aliongeza kuwa KRA inawaashiria walipa ushuru? mwezi mwaka huu, shirika hilo litazindua mipango muhimu zaidi ya kiteknolojia inayolenga kuboresha utoaji wa huduma kwa wateja ambayo ni pamoja na kuanzishwa kwa skana katika kituo cha kuwasili kwa abiria cha JKIA.

?Kuanzishwa kwa kuchanganua mizigo kwenye JKIA ni hatua muhimu ambayo itasaidia sana kushughulikia maswala ya wateja kuhusu uondoaji wa ghafla wa athari za kibinafsi za abiria,? alisema akiongeza kuwa mbinu sawia inapitishwa katika Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Moi mjini Mombasa na katika maeneo muhimu ya kuingia mpakani kama vile Namanga, Malaba na Busia.

Kuanzishwa kwa teknolojia ya skana katika maingizo muhimu, Bw Njiraini alisema, sio tu kutaboresha uwezo wa kutambua Forodha bali pia kuondoa usumbufu kwa abiria wanaowasili.

Ili kutoa uwazi katika utatuzi wa mizozo, KRA imerekebisha michakato yake ya kutatua mizozo. Marekebisho hayo, kulingana na Bw Njiraini, yametekelezwa kupitia mpango ulioboreshwa wa Utatuzi Mbadala wa Mizozo (ADR).

?Mfumo wetu ulioboreshwa wa ADR utawapa walipakodi mchakato unaoaminika, wa uwazi na rafiki kwa wateja ambao unaondoa dhana kuhusu ukosefu wa haki na mashirikiano ya kichinichini katika utatuzi wa migogoro ya kodi,? Bw Njiraini alisema.

Aliongeza kuwa mfumo huo mpya pia utatoa viwango katika mbinu ya utatuzi wa migogoro kando na kuhakikisha masuluhisho ya haraka. KRA inatarajia kupunguza kwa kiasi kikubwa idadi ya mizozo ya ushuru inayoingia katika mfumo wa mahakama na wakati huo huo kutatua angalau asilimia 80 ya mizozo ya ushuru ndani.

Akizungumza katika hafla hiyo hiyo, Waziri wa Hazina ya Kitaifa Henry Rotich alisisitiza dhamira ya serikali katika kuimarisha uzingatiaji wa ushuru na kupanua wigo wa ushuru. Alisema kuwa serikali kwa miaka mingi imeanzisha mageuzi kadhaa ya kisheria na kiutawala yakilenga upanuzi wa wigo wa kodi pamoja na kuimarisha uzingatiaji wa kodi.

?Moja ya mageuzi muhimu ni kupitishwa kwa sheria zinazofaa za kodi zinazolenga kurahisisha na kufanya sheria zetu kuwa za kisasa. Katika kutekeleza azma hii, sheria nyingi za kodi zimepitiwa upya,? alisema.

Bw Rotich, ambaye alikuwa mgeni mkuu katika uzinduzi huo, alibainisha kuwa serikali tayari imerahisisha na kusasisha sheria za Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT), Taratibu za Ushuru na Mahakama ya Rufaa ya Ushuru na kuwa na Sheria inayofanya kazi kikamilifu ya Ushuru wa Ushuru.

Waziri huyo pia alifichua kuwa mchakato wa kurekebisha Sheria ya Ushuru wa Mapato unaendelea. Kuhusiana na hilo, alisema tayari Mwanasheria Mkuu wa Serikali anatayarisha rasimu ya Muswada wa Sheria ya Kodi ya Mapato baada ya kushirikisha wananchi kwa mujibu wa matakwa ya Kikatiba.

Bw Rotich alionyesha kuwa mapitio ya Sheria ya Ushuru wa Mapato yalitokana na hitaji la kurahisisha na kuifanya Sheria kuwa ya kisasa, kupanua wigo wa ushuru na kujumuisha kanuni za kimataifa za ushuru ikijumuisha uwekaji bei.

Zaidi ya hayo, Waziri Mkuu alibainisha kuwa wizara yake kwa ushirikiano na KRA imeimarisha matumizi ya teknolojia kama kichocheo kikuu katika uboreshaji wa usimamizi na ukusanyaji wa ushuru.

?Kenya ni miongoni mwa nchi za kwanza duniani kujenga kwa nguvu mfumo ikolojia wa IT ili kurahisisha usimamizi wa ushuru na wakati huo huo kuwawezesha walipa kodi kufuata sheria. Matumizi ya teknolojia yamewezesha ukusanyaji na tathmini ya data ya walipa kodi, na kuwezesha majibu ya haraka na yaliyolengwa kwa walipa kodi kwa uzingatiaji ulioimarishwa,? Bw Rotich alisema.

Wakati wa hafla hiyo hiyo, KRA ilimzindua aliyekuwa Jaji Mkuu Dkt Willy Mutunga kuwa Balozi wa Ushuru wa KRA. Uzinduzi wa Walipa Kodi wa 2018? Mwezi pia ulishuhudia KRA ikizindua tovuti yake mpya inayolenga kuboresha na kupanua maingiliano ya wakala na wananchi ili kuboresha uzoefu wa wateja.

Walipakodi? Mwezi ni sherehe ya kila mwaka inayoadhimishwa na KRA mnamo Oktoba kwa lengo la kuadhimisha walipa kodi wanaotii ushuru kutoka sehemu zote za nchi. KRA inaadhimisha mwezi kupitia shughuli mbalimbali kama vile kuwatembelea walipa kodi waliochaguliwa, mipango ya uwajibikaji kwa jamii, mkutano wa kilele wa ushuru na uzinduzi wa rais mwishoni mwa mwezi ambapo walipa ushuru mashuhuri hutunukiwa. Sherehe ya mwaka huu imejikita kwenye mada "kupanua wigo wa kodi ili kuwezesha ajenda nne kuu.